Atilla Bir

Özgeçmiş: Atilla Bir

Atilla Bir, 1941 yılında İzmir’de doğmuştur. Orta öğrenimini İzmir ve İstanbul’da tamamlayarak 1959 yılında Saint Joseph Lisesi’nden mezun olmuştur. 1960 yılında Almanya-Karlsruhe Yüksek Teknik Okulu’nun (TH-Karlsruhe) Elektrik Fakültesi’nde öğrenime başlamış, 1966 yılında Elektrik Yüksek Mühendisi olarak Zayıf Akım Dalı’ndan mezun olmuştur. Siemens-Karlsruhe Araştırma Laboratuvarı’nda bir yıl kontrol mühendisi olarak çalışmış ve elektronik kontrol sistemlerinin geliştirilmesinde katkıda bulunmuştur. 1968–1969 yıllarında yedek subaylığı sırasında Ağrı İnşaat Emlak Dairesi’nde kontrol mühendisi olarak görev almıştır. 1970 yılında İTÜ Elektrik Fakültesi, Elektriğin Endüstriye Tatbikatı Kürsüsüne asistan olarak girmiştir. 1975 yılında “Belirgin ve Olasıl Kontrol Sistemlerinde Öngörü” konulu doktorasını vermiştir. 1980 yılında “Optimal Kontrol Problemlerinin Geometrik Yorumu” isimli teziyle Doçent unvanını ve 1989 yılında Profesör unvanını almıştır. İTÜ Elektrik-Elektronik Fakültesi, Elektrik Mühendisliği Bölümü, Kontrol ve Kumanda Sistemleri Anabilim Dalı’nda 38 yıl öğretim üyesi olarak görev yaptıktan sonra 2008 yılı başında yaş haddinden emekli olmuştur. Bu süre içinde Fakülte’nin lisans ve lisansüstü eğitiminde Otomatik Kontrol, Dijital Kontrol, Stokastik Kontrol, Dayanıklı Kontrol ve Biyolojik Sistemlerin Modellenmesi ve Kontrolü konularında dersler vermiş ve 6 adet doktora yönetmiştir. Ayrıca İstanbul Üniversitesi, Bilim Tarihi Bölümü’nde ve İTÜ’nin İnsan ve Toplum Bilimleri programında ‘Teknoloji Tarihi’ ve ‘Bilim Aletleri Tarihi’ konularında dersler vermiştir.

Prof. Dr. Kazım Çeçen tarafından İTÜ bünyesinde kurulan Türk-İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Enstitüsü’nde 1975 tarihinden itibaren görev almıştır. Bu enstitünün 1981ve 1986 yıllarında tertiplediği I. ve II. Uluslararası Türk-İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Kongrelerinin bilim kurullarında bulunmuştur. İlk kongreye sunduğu Benu Musa’nın ‘Kitab al Hiyal’ adlı eseri ve ikinci kongreye sunduğu Türk kadran usturlabının prensibi ve kullanımı isimli bildiriler onun bilim tarihi konusunda çalışmalar yapmasına vesile olmuştur. 1990 tarihinde İngilizce yazdığı ve IRCICA tarafından yayınlanan ‘Kitab al-Hiyal of Banu Musa Bin Shakir isimli kitap dokuzuncu yüzyılda mekanik düzenler konusunda yazılmış bulunan kitabın modern sistem mühendisliği yönünden bir incelenmesidir. Takip eden yıllarda, İslam döneminde yapılan çalışmaları ve özellikle kendi çalışma konusu Kontrol ve Sistem Mühendisliği tarihi konularında, genç mühendislerin ilgisini çeken pek çok konuyla ilişkili olarak çeşitli popüler dergilerde yazılar yazmıştır. Ayrıca Y. Müh. Mahmut Kayral, Y. Müh. Şinasi Acar ve özellikle bilim tarihçisi Prof. Dr. Mustafa Kaçar’la birlikte bilimsel dergide yazılar yazmakta ve konferanslar vermektedir.

Kendisi 2014 yılından itibaren Fatih Sultan Mehmet Vakfı Üniversitesi, Edebiyat Bölümü, Bilim Tarihi Anabilim Dalında ve aynı üniversitenin bünyesindeki Fuat Sezgin Enstitüsünde, özellikle İslam dönemini ele alan Teknoloji Tarihi, Astronomi Tarihi ve Bilim Aletleri konularında lisans, lisansüstü ve doktora dersleri vermeyi sürdürmektedir.

Özet: Mühendislik Tarihimiz

Türkiye’deki ilk askerî mühendislik okulu Fransız devlet arşivlerinde yapılan araştırmalara göre 29 Nisan 1775 tarihinde, İstanbul Haliç’teki Tersâne-i Âmire’de açılmıştır ve adı Hendese Odasıdır. Bu kuruluş, 1781 yılından itibaren Mühendishâne olarak adlandırılmıştır. 1795 yılında, İstihkâm ve Topçu subayları yetiştirmek üzere Halıcıoğlu’nda Mühendishâne-i Cedîde (Yeni Mühendishane) kurulur. 1806’dan sonra bu okul, Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyûn (İmparatorluk Kara Mühendislik Okulu) adını alır. Sultan III. Selim (1789-1807), yine Halıcıoğlu’nda, 1793 yılında Humbaracılar kışlasının sol tarafında günümüzde mevcut olan yeni bir bina inşa ettirir.

Sultan II. Abdülhamid (1876-1909) döneminde görülen ihtiyaç üzerine 1883 tarihinde Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyûn bünyesinde, Tophâne-i Âmire Müşirliği ve Nâfia Nezâretine bağlı olarak Hendese-i Mülkiye Mektebi (Sivil Mühendislik Okulu) kurulur. Bu okul için Halıcıoğlu’nda, Mühendishâne’nin arka tarafında yeni bir bina inşa edilir. Okul, günümüzde halen mevcut olan bu yeni binaya 28 Ekim 1884 tarihinde taşınır.

Bu söyleşide az bilinen sivil mühendislik eğitiminin ilk yılları tanıtılacak ve 1888, 1889, 1890 yıllarındaki yıllıkların içeriğinden askeri ve sivil mühendislik okullarında okutulan dersler karşılaştırılacaktır. Günümüzdeki sivil mühendislik eğitiminin nüvesini oluşturan bu okul, 1909 yılında askeriyeden ayrılır. İmparatorluğun mühendis ihtiyacını karşılayan bu okul farklı binalarda eğitimini başarılı bir şekilde sürdürür. Neticede Yüksek Mühendis Okulu Gümüşsuyu binasındaki askeri kışlaya kalıcı olarak yerleşir ve Cumhuriyet döneminde 1945 yılında İstanbul Teknik Üniversitesine dönüşür, anahtar rolünü üstlenerek Türkiye’deki mühendislik kadrolarının yetişmesini sağlar.



Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir